REGULAMIN SKLEPU ONLINE W DWÓCH KROKACH
Sprzedaż produktów online w każdej branży ma swój specyficzny charakter, przy czym wspólne pozostaje jedno – sprzedaż tego rodzaju stanowi usługę świadczoną drogą elektroniczną, względem której regulacje prawne przewidują szereg wymogów. Ponadto, szereg obowiązków informacyjnych wobec konsumentów i odpowiedzialność z tytułu klauzul niedozwolonych to obszary, które dla przedsiębiorców rodzą szczególne wątpliwości przy konstruowaniu regulaminu sklepów online.
Krok pierwszy – schematyczna treść regulaminu
Regulaminy sklepów internetowych zazwyczaj mają zbliżoną konstrukcję i obejmują specyficzną tematykę. Swoista schematyczność postanowień wynika z faktu, że po pierwsze – ustawa o świadczeniu usług elektronicznych określa co powinien zawierać regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną, a usługą taką będzie sprzedaż online, po drugie – regulamin obejmować powinien informacje, które trzeba przekazać konsumentowi zawierającemu umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa ze względu na postanowienia ustawy o ochronie konsumentów.
Regulamin pełni funkcję umowy między przedsiębiorcą a klientem, co przekłada się również na zbliżoną konstrukcję dokumentu.
W związku z formą świadczenia usług w formie elektronicznej regulacje prawne zastrzegają konieczność między innymi wskazania w regulaminie warunków świadczenia usług drogą elektroniczną, warunków zawierania i rozwiązywania umów, czy określenia trybu postępowania reklamacyjnego.
Obowiązki informacyjne wobec konsumenta (wymagane na podstawie art. 12 ustawy o ochronie konsumentów), niejednokrotnie pozwalają natomiast wyznaczyć przejrzysty układ regulaminu. Uporządkowanie w regulaminie wymaganych ustawowo informacji stanowić może również check-listę do sprawnej kontroli zupełności postanowień posiadanego lub tworzonego regulaminu.
Obszerny – zawierający ponad dwadzieścia jeden pozycji – katalog informacji, które należy przekazać konsumentowi przy zawieraniu umów na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa warto zweryfikować zarówno planując działalność sklepu online, jak również prowadząc już taką działalność.
Katalog ten zawiera między innymi kluczowy pod względem odpowiedzialności sprzedawcy obowiązek informowania o sposobie i terminie wykonania prawa odstąpienia od umowy, a także wzorze formularza odstąpienia od umowy, czy też informacji o braku prawa odstąpienia od umowy na podstawie art. 38 ustawy o ochronie konsumentów lub okolicznościach, w których konsument traci prawo odstąpienia od umowy.
Warto zwrócić uwagę, że od 1 stycznia 2021 roku z części praw przysługujących konsumentom mogą również korzystać przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność, którzy zawierają umowę niemającą charakteru zawodowego. Wpływa to na rozszerzenie części praw dotyczących konsumentów na dodatkową kategorie podmiotów. Regulaminy pod tym względem powinny być dostosowane do aktualnego stanu prawnego.
Krok drugi – klauzule abuzywne do wyeliminowania
Określenie co w regulaminie sklepu online powinno się znaleźć należy uzupełnić o stwierdzenie, co w regulaminie nie powinno się znajdować, a są to tzw. klauzule abuzywne.
Klauzule abuzywne stanowią niedozwolone postanowienia w umowach zawieranych z konsumentami, które kształtują ich prawa w sposób rażąco naruszając ich interesy. Postanowienia tego rodzaju nie są wiążące dla konsumentów, przy czym regulamin (umowa) jest wiążący w pozostałym zakresie. Ochrona wynikająca z dotycząca klauzul abuzywnych od 1 stycznia 2021 roku dotyczy też przedsiębiorców wpisanych do CEIDG zawierających umowy niemające dla nich zawodowego charakteru.
Regulacje prawne wskazują przykładowe rodzaje klauzul niedozwolonych, w tym miedzy innymi postanowień, które:
- wyłączają lub istotnie ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania;
- uzależniają zawarcie umowy od przyrzeczenia przez konsumenta zawierania w przyszłości dalszych umów podobnego rodzaju;
- uzależniają zawarcie, treść lub wykonanie umowy od zawarcia innej umowy, niemającej bezpośredniego związku z umową zawierającą oceniane postanowienie;
- uzależniają spełnienie świadczenia od okoliczności zależnych tylko od woli kontrahenta konsumenta;
- wyłączają obowiązek zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie niespełnione w całości lub części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania;
- przewidują uprawnienie kontrahenta konsumenta do określenia lub podwyższenia ceny lub wynagrodzenia po zawarciu umowy bez przyznania konsumentowi prawa odstąpienia od umowy.
Warto zwrócić uwagę na rejestr klauzul niedozwolonych, do którego wpisywane były klauzule uznawane za niedozwolone wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przed 17.04.2016 r. Od tej daj daty kontrola postanowień wzorców umownych ma charakter administracyjno-sądowy i realizowana jest przez Prezesa UOKiK, który pozostaje uprawniony do uznania postanowienia za niedozwolone w drodze decyzji administracyjnej. To właśnie rejestr i baza decyzji Prezesa UOKiK stanowi swoisty barometr zgodności z prawem postanowień regulaminu.
W zakresie handlu elektronicznego rejestr klauzul niedozwolonych obejmuje bardzo zróżnicowane zagadnienia. Do rejestru klauzul niedozwolonych wpisano między innymi następujące klauzule:
„Podstawą przyjęcia reklamacji jest dowód zakupu towaru (paragon fiskalny lub faktura VAT)” (nr postanowienia: 4242)
„Sklep nie ponosi odpowiedzialności za nieterminowe dostarczenie przesyłek przez firmę kurierską (rozdział 5 pkt 4)” (nr postanowienia: 3081)
„Klient zobowiązany jest do dostarczenia reklamowanego towaru na własny koszt” (nr postanowienia: 3466);
„Reklamacji podlegają wyłącznie wady ukryte powstałe z winy producenta” (nr wpisu: 2482);
O czym pamiętać
Handel elektroniczny to branża która rozwija się wyjątkowo dynamicznie, również ze względu na pandemię COVID-19. Konstruowanie regulaminu pozostaje więc newralgicznym punktem rozpoczynania działalności sklepu online. Również prowadzona nieraz od lat działalność na podstawie regulaminu może wymagać ponownej weryfikacji pod względem zgodności z przepisami prawa oraz jego aktualności, ze względu na zmieniające się nieustannie przepisy. Regulamin nie tylko określa prawa klienta, ale również ma na celu zabezpieczenie interesów przedsiębiorcy. Podobnie jak umowy, również regulaminy piszę się na tzw. „złe czasy”.