SYGNALISTA – SPECJALNE ZASADY OCHRONY
Elementem, który został uregulowany w ustawie o ochronie sygnalistów bardzo szczegółowo – wiążąc się tym samym z koniecznością zachowania ostrożności przez przedsiębiorców na etapie wdrożenia i realizacji procedury o zgłaszaniu naruszeń jest szczególny zakres ochrony sygnalisty. Ochrona przysługuje już od momentu dokonania zgłoszenia, pod warunkiem, że dokonując zgłoszenia sygnalista miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja jest prawdziwa i stanowi informację o naruszeniu prawa.
Wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe ani próby lub groźby zastosowania takich działań. Jako działanie odwetowe kwalifikowane będzie bezpośrednie lub pośrednie działanie lub zaniechanie w kontekście związanym z pracą, które jest spowodowane zgłoszeniem lub ujawnieniem publicznym i które narusza lub może naruszyć prawa sygnalisty lub wyrządza lub może wyrządzić nieuzasadnioną szkodę sygnaliście, w tym bezpodstawne inicjowanie postępowań przeciwko sygnaliście.
Ustawa o ochronie sygnalistów w przypadku pracowników wskazuje przykłady działań, które stanowić mogą zabronione ustawowo działanie odwetowe, w szczególności: odmowę zawarcia umowy o pracę, wypowiedzenie umowy o pracę, obniżenie wysokości wynagrodzenia, wstrzymanie awansu, pominięcie przy udzielaniu nagród, przeniesienie na niższe stanowisko, zastraszanie, wykluczenie, mobbing, dyskryminację, naruszanie dóbr osobistych.
Warto pamiętać, że jako działania odwetowe kwalifikowane już same próby lub groźby zastosowania tego rodzaju działań wobec pracownika.
ODWRÓCONY CIEŻAR DOWODU
Dla przedsiębiorców najbardziej wymagającym obszarem, do którego podchodzić należy ze szczególną ostrożnością jest odwrócony ciężar dowodu – to na pracodawcy będzie spoczywał ciężar dowodu, że podjęte działania wymienione w ustawie jako przykładowe działania odwetowe – w analizowanym przypadku nimi nie są. Znacząco wzmacnia to pozycję pracowników
Mając na uwadze, że jednocześnie może to wiązać się z próbami nadużyć, należy pamiętać i na etapie wdrażania w sposób obiektywny uwzględnić, że, nieuzasadnione i dokonywane w sposób sprzeczny z celami ustawowymi zgłoszenie podlegać może sankcjom karnym.
Zgodnie z art. 57 ustawy o ochronie sygnalistów, każdy kto dokonuje zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, wiedząc, ze do naruszenia prawa nie doszło, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Od publikacji w Dzienniku Ustaw w dniu 24 czerwca 2024 roku liczony jest 3-miesięczny termin na wdrożenie u podmiotów, na rzecz których według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku pracę zarobkową wykonuje co najmniej 50 osób procedury zgłaszania informacji o naruszeniach prawa i podejmowania działań następczych.
Jeśli przed Twoją firmą zadanie wdrożenia wewnętrznej procedury w swojej organizacji i masz pytania lub zamierzasz zlecieć jej przygotowanie Kancelarii – zapraszam do kontaktu: kontakt@zych-kancelaria.pl